traffic accidents -τροχαία ατυχήματα

Παρακολουθώντας αυτές τις μέρες τα αφιερώματα για την επέτειο του θανάτου του οδηγού της φόρμουλα 1 "Senna" και σκεφτόμενη ότι ζούμε σε μια χώρα που τα εκκλησάκια στις άκρες των δρόμων τείνουν να καλύψουν την επικράτεια, έκανα μια αναζήτηση και στην πορεία βρήκα αυτό το άρθρο - περίληψη μιας μελέτης από το Πανεπιστήμιο Κρήτης...ρίξτε μια ματια...



Το πρόβλημα των θανάτων και των τραυματισμών ως απόρροια των τροχαίων ατυχημάτων είναι χρόνιο και συνεχώς αυξανόμενο. Οι διαστάσεις του τείνουν να γίνουν ανεξέλεγκτες σε πολλές περιοχές στη χώρα μας και οι συνέπειες είναι δραματικές τόσο για τους εμπλεκόμενους, όσο για τις οικογένειες τους, και τις τοπικές κοινωνίες. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπολογίζεται ότι πάνω από 40,000 άτομα χάνουν τη ζωή τους ετησίως από Τροχαία Ατυχήματα, ενώ ο αριθμός των τραυματιών υπολογίζεται πάνω από 1,700,000.

Στην Ελλάδα κάθε χρόνο λαμβάνουν χώρα περίπου 18,000 τροχαία ατυχήματα. Οι νεκροί ανέρχονται στους 1,600 και οι τραυματίες γύρω στους 20,000. Με άλλα λόγια περίπου 5 άτομα καθημερινά χάνουν τη ζωή τους κατά μέσο όρο. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία σε ετήσια βάση αφανίζεται ένα μεγάλο χωριό, ενώ τραυματίζεται ο πληθυσμός μιας μικρής πόλης.

Αν και οι θάνατοι και οι τραυματισμοί στους ελληνικούς δρόμους αποτελούν ένα μείζων πρόβλημα της Δημόσιας Υγείας, και την τρίτη αιτία θνησιμότητας, στον γενικό πληθυσμό μετά από καρδιαγγειακά και καρκίνο, ελάχιστες έρευνες έχουν γίνει στον τομέα αυτό, ενώ οι ως τώρα παρεμβάσεις είναι τοπικές, αποσπασματικές και κατά βάση οργανωμένες από ανεξάρτητες εθελοντικές ομάδες.

Στην Κρήτη το πρόβλημα των τροχαίων ατυχημάτων είναι ιδιαίτερα έντονο, αφού κάθε μέρα λαμβάνει χώρα τουλάχιστον ένα οδικό τροχαίο ατύχημα, το οποίο οδηγεί στο θάνατο ή στο σοβαρό τραυματισμό τουλάχιστον ενός ατόμου.

Kύρια υπόθεση της μελέτης ήταν ότι υπάρχει συσχέτιση μεταξύ των τροχαίων οδικών ατυχημάτων στην Κρήτη και του κοινωνικού, οικονομικού και μορφωτικού επιπέδου των τραυματισθέντων. Επίσης ότι υπάρχει συσχέτιση τους με την επαγγελματική, κατάσταση των εμπλεκομένων σε αυτά ατόμων, την ηλικία το φύλο, την εθνικότητα τους όπως και με την τοποθεσία, την ημέρα και την ώρα που διεξήχθη το συμβάν. Η μελέτη περιέλαβε τα οδικά τροχαία ατυχήματα με έστω και έναν ελαφρύ τραυματισμό που διεξήχθησαν κατά το έτος 2008 στην Κρήτη.

Συγκεκριμένα έλαβαν χώρα 201 τροχαία οδικά ατυχήματα, εκ των οποίων τα 86 εντός των πόλεων, τα 53 στις περιφερειακές οδούς, και τα 62 στον Βόρειο Οδικό Άξονα. Η ημέρα κατά την οποία έλαβαν χώρα τα περισσότερα τροχαία ατυχήματα στην Κρήτη ήταν η Κυριακή (20%) και μήνας ο Μάρτιος (11%). Η αιτία πρόκλησης τροχαίου ατυχήματος που παρουσιάστηκε στα περισσότερα συμβάντα ήταν η έλλειψη προσοχής σε ποσοστό 42.3%. Τα περισσότερα τροχαία ατυχήματα στο νομό Λασιθίου παρατηρήθηκαν την Τετάρτη (27%), στο νομό Ηρακλείου την Κυριακή (25%), στο νομό Χανίων την Πέμπτη (23%) και στο νομό Ρεθύμνης τις Τετάρτη και Σάββατο με ποσοστά 24%. Όσον αφορά τη βαρύτητα του τραυματισμού από τα 201 τροχαία οδικά ατυχήματα που καταγράφηκαν, τα 55 ήταν θανατηφόρα, τα 58 είχαν έστω κι έναν σοβαρό τραυματισμό και τα 88 είχαν έστω κι έναν ελαφρύ τραυματισμό. Ο μεγαλύτερος αριθμός θανατηφόρων ατυχημάτων παρατηρήθηκε στις περιφερειακές οδούς σε ποσοστό 45%, ενώ τα περισσότερα τροχαία συμβάντα με ελαφρύ και σοβαρό τραυματισμό παρατηρήθηκαν εντός των οδών των πόλεων με ποσοστά 51% και 43% αντίστοιχα. Αξίζει να αναφερθεί ότι το ποσοστό των τροχαίων ατυχημάτων με σοβαρό τραυματισμό ήταν εξίσου υψηλό στον ΒΟΑΚ με ποσοστό 41%. Το 75% των ατόμων που έχασαν τη ζωή τους δεν έκαναν χρήση προστατευτικού μέσου ή δεν ήταν δυνατή η απόδειξή του. Το ίδιο ισχύει και για το 60% των σοβαρά τραυματισθέντων, ενώ από τα άτομα που δεν τραυματίστηκαν καθόλου το 55% έκανε επιβεβαιωμένη χρήση κράνους ή ζώνης ασφαλείας.

Όσον αφορά τις ώρες διεξαγωγής των τροχαίων ατυχημάτων, βρέθηκε ότι έλαβαν χώρα περισσότερα ατυχήματα τα ξημερώματα, το απόγευμα και το βράδυ μέχρι τα μεσάνυχτα. Γνωρίζοντας όμως, πως τις απογευματινές και βραδινές ώρες κινούνται περισσότερα οχήματα δείχνει πιο εντυπωσιακό το εύρημα των ωρών 04.00-05.59 το πρωί. Αναλύοντας τα ωράρια έκβασης των τροχαίων ατυχημάτων σε σχέση με την ηλικία του οδηγού, προέκυψε ότι κατά τις πρωινές ώρες οι ηλικίες ήταν μικρότερες Το γεγονός αυτό δεν είναι δύσκολο να εξηγηθεί πρακτικά αφού περισσότεροι νέοι κατόπιν νυχτερινής διασκέδασης επιστρέφουν στα σπίτια τους πιο επιρρεπείς στην εμπλοκή σε τροχαία ατυχήματα λόγω της αϋπνίας και της πιθανής κατανάλωσης αλκοόλης και άλλων ουσιών.

Εξίσου εντυπωσιακό ήταν ότι, κατά τον υπολογισμό του ειδικού κατά φύλο και ηλικία, ρυθμού θνησιμότητας και ρυθμού τραυματισμού από τροχαίο οδικό ατύχημα στους νομούς Ρεθύμνης και Ηρακλείου βρέθηκε ότι και στα δυο φύλα όσο αυξάνει η ηλικία μειώνονται και οι παραπάνω δείκτες. Κάτι που για ακόμα μια φορά αποδεικνύει ότι το πρόβλημα των τροχαίων ατυχημάτων «προσβάλει» κυρίως τους νέους.

Όσον αφορά την επαγγελματική ομάδα που παρουσιάστηκε στα περισσότερα τροχαία ατυχήματα ήταν αυτή των ανέργων. Παρόλο που βιβλιογραφικά επιβεβαιώνεται το εύρημα μας, δηλαδή ότι άτομα με χαμηλό οικονομικό επίπεδο έχουν μια τάση να εμπλέκονται συχνότερα σε τροχαία οδικά συμβάντα, τα δεδομένα μας δεν είναι απολύτως αντιπροσωπευτικά του πληθυσμού, κι αυτό επειδή πολλές φορές η μη δήλωση επαγγέλματος στην αυτοψία της Τροχαίας δεν αποδείκνυε την ανεργία αλλά την μη επιθυμία του ατόμου να δηλώσει τα πραγματικά στοιχεία για την επαγγελματική του κατάσταση.

Παρόλο που ανακτήθηκαν αρκετά δεδομένα και διεξήχθησαν σημαντικά αποτελέσματα όσον αφορά στις τάσεις που παρουσιάζουν τα Οδικά Τροχαία Ατυχήματα στην Κρήτη, το αρχικό ερώτημα παρέμεινε αναπάντητο αφού τα δεδομένα εντέλει δεν ήταν επαρκή. Η υποκαταγραφή των δεδομένων οφείλουμε να τονίσουμε ότι δεν οφείλεται στην Υπηρεσία της Τροχαίας, η οποία παρ’ όλη την έλλειψη πόρων και προσωπικού συμβάλει όσο μπορεί στην πρόληψη των τροχαίων ατυχημάτων. Η απώλεια δεδομένων μεταξύ των διαφόρων υπηρεσιών και η μη χρήση όσων εντέλει συλλέχθηκαν είναι καθολικό, ενώ το γεγονός ότι τα στοιχεία αυτά είναι χειρόγραφα καθιστά αδύνατο τον εντοπισμό της ίδιας υπόθεσης και του ίδιου οχήματος μεταξύ των διαφόρων υπηρεσιών (Τροχαία, Υπουργείο Συγκοινωνιών, Ασφαλιστική εταιρεία, Νοσοκομείο) χωρίς να εμπλακούν τα άτομα που μετείχαν στο συμβάν. Η διάθεση χρόνου και πόρων ώστε να μελετηθεί περαιτέρω το πρόβλημα των τροχαίων ατυχημάτων στην Κρήτη είναι επιτακτική. Το κοινωνικό και το οικονομικό τους κόστος, δεν επιβαρύνει μόνο τις οικογένειες των θυμάτων αλλά ολόκληρες τις κοινωνίες. Μελέτες που θα καθορίσουν τον πληθυσμό στόχο για προγράμματα πρόληψης είναι απαραίτητες, όπως και δράσεις που θα αφυπνίσουν την ίδια τη κοινωνία και θα τη κάνουν να αναλάβει τις ευθύνες της.

Για κάθε τροχαίο ατύχημα που συμβαίνει είμαστε όλοι υπεύθυνοι κι ας μην είμαστε καν στο χώρο διεξαγωγής του. Η άγνοια, η αδιαφορία, η ατιμωρησία των παραβατών και η μη επιβολή ορίων – και όχι μόνο οικονομικών προστίμων - από την ίδια τη κοινωνία άφησαν το φαινόμενο αυτό να λυμαίνεται για χρόνια τις ζωές των νέων του τόπου, κι αυτό μπορεί να αλλάξει μόνο με συλλογική και οργανωμένη προσπάθεια από όλους μας. 

(Τροχαία ατυχήματα σε σχέση με το κοινωνικό οικονομικό και μορφωτικό επίπεδο των εμπλεκομένων ,Ηράκλειο 2010, ΠΜΣ "ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ", Φανουρακη, Λιονης, Μοσχανδρέα)